Żylaki na nogach to powszechny problem dotykający co trzecią kobietę i co piątego mężczyznę. Wyglądają one mało estetycznie i nierzadko prowadzą do zakrywania nóg, nawet w upalne dni. Patogeneza ich rozwoju jest złożona. Ten defekt niesie ze sobą przede wszystkim poważne konsekwencje zdrowotne. Czy żylaki bolą? Co sygnalizuje początek żylaków? W jaki sposób leczyć tę przypadłość?
Czym są żylaki na nogach?
Żylak należy do klinicznych objawów przewlekłej choroby żylnej. Przybiera formę wydłużonej żyły o krętym przebiegu. Charakterystyczne są workowate lub wrzecionowate poszerzenia naczyń krwionośnych. Patologia ta jest spotykana częściej w przypadku kobiet niż mężczyzn. Żylaki rozwijają się na ogół w obrębie żył powierzchniowych, którymi przepływa w przybliżeniu 10% krwi odprowadzanej z dolnych kończyn.
Jakie są rodzaje żylaków na nogach?
Można wyróżnić kilka rodzajów żylaków na nogach w zależności od stopnia nasilenia dolegliwości. Są to:
- teleangiektazje – pajączki naczyniowe, poszerzone żyłki umiejscowione płytko w skórze; są głównie defektem kosmetycznym, ponieważ nie towarzyszy im ból,
- żylaki siatkowate – to siatka krętych żyłek znajdujących się niezbyt głęboko pod skórą, na ogół na bocznej powierzchni uda i łydki lub w dole podkolanowym; nie powodują bólu, lecz czasami wiążą się z niewielkim obrzękiem,
- żylaki głównych pni żylnych (np. żylaki żyły odstrzałkowej lub odpiszczelowej) – związane są z objawami przewlekłej niewydolności żylnej.
Jakie są przyczyny powstawania żylaków na nogach?
Żylaki na nogach mogą być wywoływane wieloma czynnikami. W pierwszej kolejności istotne są uwarunkowania genetyczne. Istnieje większe ryzyko, że wystąpią u osób, u których w rodzinie występowały ich przypadki. Narażone na żylaki są też kobiety spodziewające się dziecka. Ciąża wiąże się ze wzrostem objętości krwi, osłabieniem naczyń na skutek zmian hormonalnych i uciskiem wywieranym na żyły przez powiększającą się macicę. Problem dotyczy również częściej osób starszych. Nasila się wraz z wiekiem. Proces starzenia się organizmu powoduje zmiany w układzie krążenia. Rzadko zdarzają się początki żylaków w młodym wieku. Do ich powstania mogą przyczynić się zabiegi operacyjne i urazy przebyte w obrębie kończyny dolnej. Są na nie także w większym stopniu narażone osoby borykające się z nadwagą, dźwigające ciężary oraz pracujące długo w jednej pozycji czy w wysokich temperaturach.
Jakie są objawy żylaków nóg?
Jeśli chodzi o żylaki nóg, objawy nie są odczuwalne na ich początku. Przeszkadzać może tylko ich nieestetyczny wygląd. Z upływem czasu pojawiają się dolegliwości bólowe, obrzęki i uczucie ciężkości nóg, które nasilają się pod koniec dnia. Część chorych skarży się na skurcze mięśni w nocy, swędzenie skóry oraz utrudnione poruszanie się. Duże zmiany narażone są na rozwój stanu zapalnego, dla którego charakterystyczny jest silny ból żylaków, napięte stwardnienie żyły oraz zaczerwienienie jej okolicy. W ostateczności może nawet dojść do pęknięcia żylaka – taka sytuacja wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.
Leczenie żylaków na nogach
Żyły na nogach – jak leczyć? W pierwszej kolejności należy zgłosić się do lekarza – flebologa. Specjalizuje się on w rozpoznawaniu i leczeniu chorób żył. Samo słowo „flebologia” pochodzi od greckich słów „phlebos” (żyła) oraz „logos” (nauka). Leczenie może mieć różny przebieg, dostosowany do stopnia nasilenia problemu. W mało zaawansowanych przypadkach stosuje się leczenie zachowawcze polegające na wykorzystaniu specjalnych opasek i pończoch uciskowych oraz na unoszeniu kończyn. Wdraża się też leczenie farmakologiczne z użyciem środków, których celem jest uszczelnienie naczyń. Ciężkie przypadki wymagają natomiast leczenia zabiegowego. Do niedawna najpopularniejszym rozwiązaniem było operacyjne usuwanie żylaków, obecnie można równie dobrze zdecydować się na laseroterapię bądź skleroterapię. Ten drugi termin oznacza ostrzykiwanie redukujące przepływ krwi w naczyniu z zastosowaniem chemicznych środków.
Leczenie żylaków w domowych warunkach
Trzeba mieć na uwadze, że żylaki na nogach nie mogą zostać w pełni wyleczone w warunkach domowych. Warto jednak wiedzieć, co na żylaki stosować, by zapewnić sobie jak największą ulgę. Wspomagająco w terapii pomagają preparaty w postaci doustnej lub w formie maści, kremów czy żeli. Zawierają one substancje takie jak rutozyd, hesperydyna, diosmina, trokserutyna, wyciąg z kasztanowca oraz dobezylan wapnia. Mają one za zadanie usprawnić przepływ krwi w naczyniach żylnych oraz działać ochronnie na naczynia krwionośne. Poprawiają elastyczność naczyń krwionośnych i jednocześnie zmniejszają ich przepuszczalność, co przekłada się na zmniejszenie ryzyka powstawania obrzęków w obrębie kończyn dolnych. Niektóre środki nakładane na skórę zapewniają efekt chłodzący, który przynosi ulgę przy uczuciu ciężkości nóg. Należy jednak bezwzględnie pamiętać, że powszechnie dostępne produkty nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem i wdrożenia profesjonalnych metod leczenia.
W jaki sposób zapobiegać powstawaniu żylaków na nogach?
Zapobieganie żylakom jest możliwe dzięki podjęciu szeregu działań. Można wśród nich wymienić:
- unikanie długiego stania i siedzenia, szczególnie w pozycji z nogą założoną na nogę,
- wykonywanie ćwiczeń nóg, jeśli praca ma charakter siedzący (przykładowe ćwiczenia to wykonywanie stopami ruchów krążących, regularne wstawanie i spacerowanie) lub stojący (wspinanie na palce i opadanie na pięty),
- dbałość o właściwy ubiór – lepiej jest unikać noszenia obcisłej i krępującej ruchy odzieży, przede wszystkim spodni, skarpet oraz butów wyposażonych w wysoką cholewkę,
- ograniczenie częstotliwości korzystania z sauny i gorących kąpieli,
- odpoczywanie z uniesionymi nogami,
- wprowadzenie do planu dnia aktywności fizycznej – jazdy na rowerze, pływania, gimnastyki, tańca, długich spacerów, nordic walking (przeciwwskazane są aktywności takie jak podnoszenie ciężarów),
- zadbanie o odpowiednią dietę – redukcja nadmiernej masy ciała, zmniejszenie ilości soli i tłuszczów w diecie.
Działania profilaktyczne powinny podejmować wszystkie osoby, u których stwierdzono czynniki ryzyka powstania żylaków, jeszcze przed wystąpieniem pierwszych objawów. Oczywiście, nie można mieć pewności, że żylaki na nogach nigdy się nie pojawią, jednak da się w ten sposób zniwelować poziom ich nasilenia oraz zmniejszyć ryzyko wystąpienia najbardziej uciążliwych objawów. Problemu żylaków nie wolno bagatelizować i trzeba działać szybko, by nie dopuścić do jego rozwoju.
Podsumowanie
Problem żylaków jest dość powszechny, co nie oznacza, że może być lekceważony. Wiele osób borykających się z nim zwraca uwagę na nieestetyczny wygląd nóg, jednak to konsekwencje zdrowotne są w jego przypadku najgroźniejsze. Życie z żylakami potrafi być uciążliwe, stąd też warto dowiedzieć się, czy nie posiada się predyspozycji genetycznych do ich wystąpienia i szybko podjąć działanie. Leczeniem żylaków zajmuje się flebolog, który poinformuje pacjenta na temat metody leczenia odpowiedniej do stopnia nasilenia problemu.
